Podsumowanie 2022r. kończymy aż jednym zdjęciem.

1. Lewy narożnik schronu był prawie w połowie odsłonięty. Został nadsypany ponad 200 taczkami lichej ziemi. Kiedy osiądzie, nasyp podniesiemy jeszcze o kilkadziesiąt centymetrów porządną ziemią.

2. Prawy narożnik był odsłonięty w jeszcze większym stopniu. W latach 70-tych powiększono majdan i cała prawa skarpa została ścięta o kilka metrów. Na razie, wylądowało tu 770 taczek, a końca nie widać. W miarę zakupów porządnej ziemi będziemy przywracać stan pierwotny.

3. Ceglany zjazd. Podczas pogłębiania zjazdu trafiliśmy na warstwę cegieł. Praktycznie tylko fragment około 50x50 cm był czytelny, ale dzięki temu wiemy jaki był układ cegieł, oś i kąt zjazdu. Wymusiło to czasochłonne (i nie skończone) poprawki przebiegu zjazdu. Kwestią sporną pozostaje oryginalność cegieł: położono je bez żadnej podsypki, bez żadnego spoiwa i tylko na grubość jednej warstwy. Z drugiej strony, przebieg jest w oryginalnym miejscu, a nie wiemy co działo się ze zjazdem przed jego zasypaniem – może wierzchnia warstwa została po prostu rozkradziona ?

Reasumując: w 2023 roku jeszcze sporo prac ziemnych przed nami, ale zaczniemy też nowe projekty.

..........................................................................................................................................................................................................

„A teraz coś z zupełnie innej beczki”. Odwiedzając nasze muzeum z przewodnikiem, można wejść do schronu SBF-180. Wyprodukowany przez ZREMB w 1966 r. schron bierny, był na wyposażeniu wojska do lat 90-tych. Później podjęto decyzję o rezygnacji z tego typu konstrukcji i ich złomowaniu. SBF był produkowany także w ZSRR pod nazwą КВС-У i możemy się na niego natknąć na terenach byłych jednostek zarówno w dzisiejszej Rosji jak i dawnej NRD.

Czy ta konstrukcja może być przydatna na współczesnym polu walki ? Najwyraźniej tak - w zakładach metalurgicznych METINVEST w Ukrainie, rozpoczęto ponowną produkcję schronu SBF ! Generalnie konstrukcja jest niezmieniona, ale kilka szczegółów świadczy o jej skromnej ewolucji. Obiekt nadal składa się z segmentów, ale przystosowany jest do transportu i posadowienia w wykopie, od razu w całości (w przypadku naszego, sztywność konstrukcji jest dość niska). Zrezygnowano z przedsionka (śluzy), wprowadzając wejście na osi obiektu, bezpośrednio z wykopu (dotychczasowe wejście pełni prawdopodobnie funkcję wyjścia ewakuacyjnego). Zrezygnowano z wyposażenia filtro-wentylacyjnego a w zasadzie ograniczono je do wentylacyjnego (wygospodarowano miejsce na piec grzewczy). Instrukcja SBF mówiła o przykryciu go metrem ziemi – w drugiej linii obronnej pozycji Ukraińskich, schrony montowane są (mają być ?) zdecydowanie głębiej.

Fot.: metinvest.media/ua, armyinform.com.ua

..........................................................................................................................................................................................................

Wyrównujemy majdan schronu amunicyjnego. Pełen jest górek i dołków, płyt betonowych i gruzu. Metr po metrze, zdejmowana jest darń i układana równo, z niewielkim spadem. Całość jeszcze sporo zajmie – prac nie mogliśmy prowadzić kiedy jest sucho i słonecznie bo trawa nie przeżywała, tak więc prace będą kontynuowane kolejną wiosną i jesienią (i pewnie jeszcze w następne bo praca żmudna i czasochłonna).

..........................................................................................................................................................................................................

Blok bojowy i schron amunicyjny Baterii SLB, połączone były kolejką zaopatrzeniową (förderbahn). Wagoniki wożące amunicję, były pchane przez żołnierzy. Szyny są zespolone z podkładami i ten prosty patent, umożliwiał szybką budowę torowiska. Najkrótszy odcinek (długości 1,25m) był z łatwością przenoszony przez dwóch żołnierzy. Dłuższy (2,5m) wymagał już czterech. Co ciekawe, w 1914r. torowiska kolejki zaopatrzeniowej układane były także w fortach i poprzez obrotnice rozprowadzone z poterny głównej do koszar czołowych i szyjowych. Mamy już kilka sztuk takich torów, ale do ułożenia całości jeszcze bardzo, bardzo daleko. Pierwszy, oczyszczony i zakonserwowany odcinek, możecie zobaczyć w schronie amunicyjnym.

...........................................................................................................................................................................................................